“दादेश, तूबी ऑफिददा गेदात तदी चादेद,” सीमा तिच्या गच्च झालेल्या नाकाला झंडू बाम चोळत म्हणाली.
“अजिबात नाही. काल मला सर्दी झाली होती तेव्हा तू माझी सेवा केलीस. आज तुला सर्दी झाली आहे, म्हणून मी घरीच राहून तुझी सेवा करणार.”
डोंबलाची सेवा करणार. माझे काम वाढवून ठेवले नाही म्हणजे नशीब. सीमा मनात म्हणाली.
“तू शांतपणे सोफ्यावर बैस पाहू. मी तुला चहा करून आणतो.” राजेश सीमाला म्हणाला आणि चहा करायला आत निघून गेला.
त्यानंतर काही वेळ स्वयंपाक घरातून भांड्यांच्या धडपडीचे आवाज येत राहिले. एक-दोनदा तर राजेशचा सुद्धा “आई गं” असा आवाज आला. चहा करणे इतके अवघड असेल असे राजेशला वाटले नव्हते. त्याला कोणत्या डब्यात काय आहे हे माहित नव्हते त्यामुळे त्याने स्वयंपाकघरातील जवळपास सगळे डबे उघडून पाहिले. दोन माणसांच्या संसाराला एवढे डबे आणि भांडी कशाला लागतात असा प्रश्न त्याला नेहमीच पडत असे. आज त्याला या प्रश्नाचे उत्तर मिळाले. प्रत्येक डब्यात वेगळे काहीतरी होते. खरंच स्वयंपाकघर चालविणे म्हणजे येरागबाळ्याचे काम नाही.
सीमा चहाची वाट पाहून कंटाळली होती. तिच्या चहाला नेहमीपेक्षा तासभर उशीर झाला होता. त्यामुळे तिचे डोके दुखायला लागले होते. हा चहा आणायला दार्जिलिंगला गेला कि काय? इतका उशीर?
राजेशचे काय चालू आहे हे पाहायला सीमा आत जाणार इतक्यात राजेश चहा घेऊन बाहेर आला.
“हा घे गरमागरम चहा.” राजेशच्या चेहऱ्यावर युद्ध जिंकलेल्या सेनापतीचा आनंद होता.
सीमाने सावधपणे चहाचा एक घोट घेतला.
चहात साखर नव्हती.
“कसा झालाय चहा?” राजेशच्या डोळ्यात बरेच दिवस नोकरीची वाट पाहणाऱ्या तरुणाची उत्सुकता होती.
“छाद आहे.” कसनुसं हसत सीमा म्हणाली. बिनसाखरेचा तर बिनसाखरेचा, पण हातातोंडाशी आलेला चहा ती जाऊ द्यायला तयार नव्हती. जर चहात साखर नाही असे ती म्हणाली असती, तर राजेश साखर टाकायला तो चहा परत घेऊन गेला असता. आणि मग अजून काही वेळ तिला बिनचहाचे बसावे लागले असते.
“छान असणारच. आईकडून शिकलोय मी चहा करायला.” राजेश अभिमानाने म्हणाला. “माझी आई काय चहा करते म्हणून सांगू ......”
सीमाच्या चेहेऱ्यावरचे खुनशी भाव पाहून राजेशने त्याचे वाक्य अर्ध्यावर तोडले.
“थांब. माझा चहाचा कप घेऊन येतो.” राजेश त्याच्या चहाचा काप आणायला स्वयंपाकघरात गेला.
बाप रे, याने स्वतःला पण चहा तयार केलाय. आता त्याला कळेल चहा कसा झालाय ते.
राजेश त्याचा चहाचा कप घेऊन आला. सीमाच्या समोर खुर्चीत रुबाबात बसला. मग त्याने जगजेत्या सम्राटाच्या आवेशात चहाचा झुरका घेतला. क्षणातच, ट्रकभरून कडुनिंब खाल्याप्रमाणे त्याचा चेहरा झाला.
“साखर थोडी कमी पडलीय वाटतं.” तो म्हणाला. आपली चूक मान्य करेल तो राजेश कसला?
कमी? बेट्या तू साखर घातलीच नाहीस चहात, सीमा मनात म्हणाली.
“थोदी कबी आहे साखद, पद चहा छाद झादाय.” सीमा म्हणाली. उगीच कशाला राजेशचा इगो दुखवा, असा विचार तिने केला. राजेश चा इगो डोंगराएवढा मोठा आणि पत्त्यांच्या बंगल्याएवढा नाजूक होता. तो कुरवाळला कि सीमाला त्याच्याकडून बरेच काही साध्य करून घेता यायचे.
घोट घोट करीत दोघांनी तो बिनसाखरेचा कडू चहा संपवला. चहा संपेपर्यंत दोघांनीही एकमेकांच्या नजरेला नजर मिळविली नाही.
चहा पिल्यानंतर राजेश अंघोळीला गेला आणि सीमा वेणीफणी करायला आरशासमोर बसली. बिनसाखरेचा का होईना, आयता चहा मिळाल्यामुळे तिची कळी खुलली होती. केस विंचरताना ती गाणे गुणगुणत होती. “बी कशादा आदशात पाहू गं…., बी कशादा बद्धदात दाहू गं…., बीच बाझ्या दूपाची दादी गं…….”
अंघोळ झाल्यावर राजेश सीमाशेजारी येऊन बसला. ती टीव्ही पाहत होती. आज बऱ्याच दिवसांनी दोघे एकत्र टीव्ही पाहत होते. टीव्ही वर सासू-सुनेची मालिका चालू होती.
या सासू-सुनांच्या मालिका राजेशला कायमच गूढ वाटत आल्या होत्या. एका मालिकेतली सून एक वर्षापेक्षा जास्त काळ गरोदर होती. हे कसे शक्य आहे याचे कोडे त्याला अजून सुटले नव्हते. आणि आपले अज्ञान उघड होईल या भीतीने त्याने कधी विचारले नव्हते.
मालिकेतली सून नुकतीच अंघोळ करून आली होती आणि आरशासमोर उभी होती. इतक्यात बाहेर गाडी वाजल्याचा आवाज आला. तिचा नवरा आला होता. नवरा घरात येताना तो पायऱ्यांना अडखळला. त्याचा हातातली गाडीची चावी निसटली. ती जमिनीवर पडून उड्या मारत जाऊन कुंकवाच्या करंड्यात पडली. त्यातले थोडे कुंकू उडाले व त्या सुनेच्या कपाळावर बरोबर दोन भुवयांच्या मध्ये जाऊन बसले. आणि मग त्या कुंकवाचे टिकलीत रूपांतर झाले.
राजेश आ वासून हे सगळे पाहत होता.
आपण जर शाळेत भौतिकशास्त्राच्या तासाला लक्ष दिले असते, तर आज आपल्यालाही हे कसे होते ते कळले असते, असे वाटून राजेश हळहळला.
थोड्या वेळाने टीव्हीतल्या सासूने सुनेला हाक मारली. सुनेने मागे वळून पहिले.
तीन वेळा.
प्रत्येक वेळी वळताना तिचे मोकळे केस गिरकी मारून पुढे यायचे.
राजेश टीव्हीकडे टक लावून पाहत होता. आणि सीमा राजेशकडे टक लावून पाहत होती.
“छान दिसते ना ती,” मनात म्हणायचे वाक्य राजेश मोठ्याने म्हणाला.
ते हि बायकोसमोर.
स्वतःच्या.
सीमाच्या चेहेऱ्याकडे पाहिल्यावर आपली चूक राजेशच्या लक्षात आली. ती खाऊ कि गिळू अशा नजरेने राजेशकडे पाहात होती. तिने रागाने टीव्ही बंद केला.
“छाद दिसते दा ती, बग कदा तिच्याशीच दग्द. बी जाते बाहेदी दिघूद” ती फणकाऱ्याने म्हणाली.
बायकोसमोर हा माणूस दुसऱ्या बाईच्या सौंदर्याची स्तुती करतो, ती पण टीव्हीतल्या बाईची.
“अगं सीमा माझं ऐकून तर घे. तू तिच्या पेक्षा छान दिसतेस, असे मला म्हणायचं होतं.” राजेश थापा मारण्यात पटाईत होता.
हे ऐकून सीमा थोडी शांत झाली.
“खदचं बी तिच्यापेक्या छाद दिसते?” सीमाने विचारले. जगातल्या कोणत्या बाईला स्वतःची स्तुती आवडत नाही.
“हो खरंच.” धर्मराजाच्या आवेशात राजेश म्हणाला.
सीमा लाजली.
आणखी किती खोटे बोलावे लागणार या चिंतेत राजेश होता. इतक्यात दरवाजाची घंटी वाजली.
राजेशने दार उघडले. दारात शेजारच्या मोहक मोहिनीला पाहून त्याची कळी खुलली.
“या मोहिनी या,” राजेशने तोंडभरून स्वागत केले.
“मला थोडी चहा पावडर मिळेल का?” तिने पापण्यांची उघडझाप करीत विचारले.
“हो मिळेल ना.” तो म्हणाला आणि चहा पावडर आणायला आत गेला.
इतक्यात सीमा तेथे आली. उद्या संध्याकाळी काकडे बाईंकडे असलेल्या भिशीची आठवण करून देण्यासाठी ती मोहिनीला म्हणाली, “उद्या सद्याकादी भिती आहे, विसदू दको.”
“कशाची भीती आहे?” मोहिनी घाबरून म्हणाली.
“अगं भीती दाही, भिती” सीमा चोंदलेले नाक हलवत पुन्हा एकदा म्हणाली.
आता मात्र मोहिनी गोंधळून गेली. भीती नसलेली भीती हे प्रकरण काय आहे ते तिला कळेना.
इतक्यात चहा पावडर घेऊन राजेश तिथे आला. “उद्या संध्याकाळी भिशी आहे, ते विसरू नका, असे सीमा म्हणत आहे.” त्याने स्पष्टीकरण दिले.
ते ऐकून मोहिनीचा चेहरा निवळला. “बरं, बरं” म्हणत चहा पावडर घेऊन ती लगबगीने निघून गेली.
इकडे सीमा मात्र उद्यापर्यंत आपला आवाज ठीक होईल कि नाही या विचाराने काळजीत पडली. भिशीमध्ये सगळ्यांसमोर आपले हसे होईल, हि चिंता तिला लागून राहिली होती.
इतक्यात राजेश चा फोन वाजला. फोन त्याच्या आईचा होता.
“बोल आई काय म्हणतेस?” लहान मुलाच्या उत्साहात राजेशने विचारले.
“मी ठीक आहे. तू कसा आहेस. तुझा आवाज बारीक येतोय. तुझी बायको तुला जेवण करून घालते की नाही व्यवस्थित…” राजेश च्या आईला ऐकू कमी यायचे, त्यामुळे तिला सगळ्यांचेच आवाज बारीक वाटायचे. फोनवर तिच्याशी मोठ्याने बोलावे लागायचे.
थोडा वेळ आईशी बोलून राजेशचा घसा दुखायला लागला, पण त्याची आई मात्र फोन ठेवायचे नाव घेत नव्हती. शेवटी कंटाळून त्याने सीमा कडे फोन द्यायचे ठरवले. “सीमा, हे घे फोन, आईशी बोल. तुला बरे वाटेल.”
अंगावर पाल पडल्याप्रमाणे सीमा दूर सरकली. “आदिबात दाही. बी आदादी आहे. बदा बोदता येत दाही.”
आणि कोणत्या ग्रहावर राहतो हा प्राणी? या जगात कोणत्या सुनेला तिच्या सासूशी बोलून बरे वाटले आहे?
पण राजेश मागे हटायला तयार नव्हता. फोन बंद केला असता तर त्याची आई चिडली असती. चिडलेल्या आई पेक्षा चिडलेली बायको परवडली, असा आत्मघातकी विचार करून त्याने तो फोन गयावया करत सीमाच्या हातात दिला.
नाईलाजाने सीमाने फोन कानाला लावला. तिने तोंडाने एक दीर्घ श्वास घेतला, देवाचे नाव घेतले व म्हणाली, “बोदा सासुबाई”
“गोदा कोण? मी तुझी सासू बोलतेय.” सीमाची सासू ठसक्यात म्हणाली.
पुढे काय वाढून ठेवले आहे याची सीमाला कल्पना आली. पण परतीचे दोर कापले गेले होते.
“गोदा दाही, बोदा बदादे” सीमाने पुन्हा एकदा प्रयत्न केला.
“सोडा दाढी, खोदा बटाटे? काय बोलतेस तू सुनबाई?”
हि जुगलबंदी संपायचे नाव घेईना. शेवटी सीमाने विषय बदलला.
“तूबची तब्बेत कती आहे सासुबाई?”
“मी ठीक आहे, पण तू का बोबडे बोलत आहेस?”
“बी बोबदे बोदत दाही. बदा सददी झादी आहे.”
हे वाक्य सीमाच्या सासूच्या डोक्यावरून गेले. आपल्या सुनेला वेड तर लागले नसेल ना, असे तिला वाटून गेले. आता आपल्या मुलाचे कसे होणार या काळजीने त्या माउलीला काय बोलावे ते सुचेना.
शेवटी तिने “बरं बरं” करत फोन ठेवला.
सीमाच्या अगम्य भाषेमुळे आपल्या आईने लवकर फोन ठेवला याचे राजेशला समाधान वाटले.
याची बक्षिशी म्हणून तो सीमाला म्हणाला, “चल, आपण आज बाहेर जेवायला जाऊ.”
हे ऐकून सीमा हरकली.
“बी कोददी सादी देसू?”
“कोणतीही साडी नेस राणी. तू कोणत्याही साडीत सुंदर दिसतेस.”
“इश्श,” सीमा लाजली आणि म्हणाली, “बी आदेच पाच बिदितात आवदूद.”
“ठिक आहे, तोपर्यंत मी एक झोप काढतो तासभर” राजेश म्हणाला.
राजेशचा टोमणा सीमाला कळला नाही. गाणे गुणगुणत ती आवरायला आत गेली.
“सददा हे बुझे ......., सददा के दिये ........”
समाप्त